Hava Kalitesi Çalıştayı Kahramanmaraş’ta düzenlenecek

Erken ölümlerin en büyük sebebi hava kirliliğiÇevre ve Şehircilik Bakanlığı bünyesinde hayata geçirilen CityAirProjesi kapsamında, Türkiye’nin 31 ilinde hava kalitesinin arttırılmasına yönelik farkındalık çalışmaları yürütülüyor ve çözüm önerileri geliştiriliyor.

Aralık ayındaKahramanmaraş, Adana, Gaziantep, Hatay, Kilis, Mersin ve Osmaniye’den yetkililerin katılacağı Kahramanmaraş hava kalitesi çalıştayında gerçekleştirilecek saha ziyareti ve eğitimler ile hava kirliliği sorununun çözümü içinbelediyeler ve yetkili makamların teknik bilgi ve idari kapasitelerinin artırılması sağlanacak.

Tüm dünyada en büyük çevresel problemlerden biri haline gelen hava kirliliği artık insanların en temel hakkı olan temiz hava soluma hakkını da tehdit edecek boyutlara ulaştı. Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan 2019’da dünyanın karşılaştığı en önemli sorunlar listesinde de zirvede hava kirliliği yer alıyor. Dünyada her 10 kişiden 9’u kirli hava soluyor ve yılda 7 milyon insan hava kirliliğinin sebep olduğu hastalıklar yüzünden hayatını kaybediyor.

Özellikle sanayide ve konutlarda kullanılan kalitesiz yakıtlar ve ulaşımda kullanılan araçların sayısının büyük boyutlara ulaşması, hava kalitesini olumsuz etkileyen faktörlerin başında geliyor. Çocuklar, yaşlılar ve hamile kadınlar başta olmak üzere, insan sağlığını önemli ölçüde tehdit eden hava kirliliği, büyük ekonomik kayıplara da sebep oluyor. Hava kirliliğinin sağlık yönünden ekonomiye olan etkisi tüm dünyada milyarlarca dolara ulaşmış durumda. Son yapılan araştırmalara göre, hava kirliliğisadece Avrupa’da yılda 300 milyar Euro’luk bir ekonomik kayba sebep oluyor.

Avrupa Birliği ile Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen ve bakanlık bünyesinde hayata geçirilen CityAir projesi, Türkiye’nin Avrupa Birliği Çevre Müktesebatı kapsamı ve taraf olduğu sözleşmeler doğrultusunda, vatandaşların soluduğu havanın kalitesini ve dolayısıyla yaşam kalitesini yükseltmeyi ve kamuoyunda farkındalık oluşturmayı hedefliyor.

Proje kapsamında, emisyon ölçümleriyle şehirlerin hava kalitesi sürekli gözetleniyor ve hava kalitesindeki değişimler ilgili birimlerce rapor ediliyor. Artan farkındalık ve etkin mücadele ile uzun vadede hava kirliliğine bağlı sağlık sorunlarının önemli ölçüde azalması bekleniyor. Bu doğrultuda Kahramanmaraş’ta gerçekleştirilecek saha ziyareti veçalıştayda Adana, Gaziantep, Hatay, Kilis, Mersin, Osmaniye ve Kahramanmaraş illerinin hava kirliliği sorununun çözülmesi için belediyeler ve yetkili makamların teknik bilgi ve idari kapasitelerinin artırılması sağlanacak. Belirtilen şehirlerin hava kalitesinin arttırılması amacıyla düzenlenecekçalıştayda bir gün saha ziyaretine ayrılırken, üç gün sürecek eğitimde ise illere özgü emisyon envanterinin oluşturulması, hesaplanması, temel ilkeler ve amaçları ile emisyon envanterleri, modelleme, hava kalitesi yönetiminin gerekli konu başlıklarına yer yerilecek.

Erken ölümlerin en büyük sebebi hava kirliliği

Ortalama ağırlıkta bir insanın, ciğerlerinden her gün 12 metreküpten (yaklaşık 15 kilogramdan) fazla hava geçer. Bu miktar kişinin yaşına ve fiziksel aktivitesine göre farklılık gösterir. Solunumun kalitesi, insan metabolizmasının fonksiyonlarını yerine getirmede büyük bir etkendir. Her yıl 7 milyon kişi hava kirliliğin etkileri nedeniyle ölüyor ve bu tüm ölümlerin yüzde 5’ini oluşturuyor. Havadan gelen kirletici maddeler öncelikle insanın solunum sistemine girer. Kirleticiler akciğerleri geçerek dolaşım sistemine girerler ve bu nedenle diğer fizyolojik işlemlere zarar verirler.

Dünya Sağlık Örgütü, 2016 yılında dünyada milyonlarca insanın erken ölümüne sebep olan hava kirliliğini kanserin en önemli çevresel nedeni ilan etti. Sadece çocuklar ve yaşlılar değil; hava kirliliğine maruz kalan herkesin kalp ve solunum yolu hastalıkları (astım, KOAH vb.), felç, kanser ve benzeri hastalıklara yakalanma ve erken ölüm riskinin arttığı artık biliniyor. Öte yandan özellikle kalp ve solunum sistemi hastalıklarından kaynaklı ölümlerin hava kirliliğiyle doğrudan bağlantılı olduğu ve hava kirliliğinin azaltılması halinde ölüm oranların da azalacağını ortaya koyuyor.

Hava Kirliliği pek çok sağlık sorununu etkiliyor:

Akciğer kanser vakalarında artış, Kronik astım krizi sıklığında artış, Göğüs daralması sıklığında artış, Öksürük/balgam sıklığında artış, Üst solunum sistemi akut bozukluğunda artış, Göz, burun ve boğaz tahribatında artış, Soluk alma kapasitesinde düşüş, Solunum sorunlarına bağlı artan ölüm oranı, İş veriminde ve üretimde düşüş, Sağlık tedavi masraflarında artış.

CityAir Projesi hakkında

Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen CityAir Projesi, Türkiye’de 31 ilin hava kalitesinin iyileştirilmesi amacıyla yürütülüyor. Proje kapsamında, hava kalitesi ve hava kirliliği konularının belediyeler, karar vericiler, çocuklar, kadınlar ve toplumun farklı seviyelerinde anlaşılması ve bu konuda farkındalığın artırılması konusunda çalışmalar yapılıyor. Projede yer alan iller; Aydın, Denizli, İzmir, Manisa, Muğla, Uşak, Adana, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Mersin, Osmaniye, Amasya, Çorum, Giresun, Ordu, Samsun, Sinop, Sivas, Tokat, Afyon, Aksaray, Antalya, Burdur, Isparta, Karaman, Kayseri, Konya, Nevşehir ve Niğde.

Projenin hedefleri

Hava kirliliğinin çözülmesi için kurumlar vasıtasıyla kapasitenin artırılması amacıyla yola çıkılan projede belirtilen 31 ilde yerel temiz hava eylem planının hazırlanması, ulaşım, sanayi, şehirleşme ve tarım başta olmak üzere sektörel bazda hava kirliliğiyle mücadelede alınacak önlemlerin belirlenmesi ve emisyonazaltımı yol haritasının hazırlanması hedefleniyor. Hava kirliliğinin belirli eğitim faaliyetleri yoluyla önlenmesi amacıyla 31 şehirdeki nihai faydalanıcı personelin kapasitesini artırmak üzere düzenlenecek hava kalitesi çalıştayları ve saha ziyaretleri yerel personelin eğitilmesinde büyük önem taşıyor.

Ali Celal KAYMAK